Η ρωμαϊκή κατάκτηση το 168 π.Χ., σήμανε το τέλος της δυναστείας των Αντιγονιδών και της αρχαίας Μακεδονίας ως ανεξάρτητης πολιτικής οντότητας. Μετά από μια αρχική, ημι-αυτόνομη φάση, ολόκληρο το έδαφος της αρχαίας Μακεδονίας και ένα μεγάλο μέρος των εδαφών των συμμάχων της στην αρχαία Ελλάδα, αποτέλεσαν από κοινού τη μεγάλη ρωμαϊκή επαρχία της Μακεδονίας με τη Θεσσαλονίκη ως πρωτεύουσα της και έδρα του Ρωμαίου κυβερνήτη. Παρά το γεγονός ότι η πόλη ιδρύθηκε από έναν από τους απογόνους του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τον Κάσσανδρο, η Θεσσαλονίκη έγινε σημαντικό κέντρο μόνο μετά τη ρωμαϊκή κατάκτηση. Το κόψιμο των δεσμών με τις προηγούμενες ανεξάρτητες πολιτικές παραδόσεις των κατακτημένων αποτελεί τυπικό παράδειγμα της ρωμαϊκής ιμπεριαλιστικής πολιτικής. Έτσι, κατά την ρωμαϊκή περίοδο, η παλιά πρωτεύουσα του βασιλείου, η Πέλλα, αρχίζει σιγά-σιγά να υποβαθμίζεται και να περιέρχεται στη λήθη. Η Θεσσαλονίκη και ο Θερμαϊκός κόλπος θα είναι από εδώ και πέρα ο νέος πυρήνας της επαρχίας. Κατά τη διάρκεια του 1ου αιώνα π.Χ., και μετά τους αιματηρούς ρωμαϊκούς εμφύλιους πολέμους, δόθηκαν εκτάσεις της Μακεδονίας σε ένα μεγάλο αριθμό ρωμαίων λεγεωνάριων. Έτσι, η περιοχή έγινε γνωστή μεταξύ των εποίκων ως Campagne, δηλαδή με το όνομα μιας περιοχής της νότιας Ιταλίας.
Μέχρι την εποχή του Αύγουστου και των απογόνων του, αυτή η μεγάλη επαρχία αποτέλεσε τη βάση για την περαιτέρω γεωγραφική ρωμαϊκή επέκταση προς τα ανατολικά, και αργότερα προς τα βόρεια, προς τον ∆ούναβη. Με την διασφάλιση και θεμελίωση της ρωμαϊκής εξουσίας στη Μικρά Ασία και στη Βαλκανική χερσόνησο, δύο νέες επαρχίες προήλθαν από το σώμα της μεγάλης ρωμαϊκής επαρχίας της Μακεδονίας. Πρόκειται για την επαρχία της Αχαΐας στα νότια, η οποία συμπεριέλαβε την παλιά επικράτεια των ελληνικών πόλεων-κρατών, και την επαρχία της Ηπείρου στα δυτικά, η οποία συμπεριέλαβε τα παλαιότερα βασίλεια της Ηπείρου και της Ιλλυρίας. Επίσης, κατά τα χρόνια του Κλαύδιου, η Θράκη αποτέλεσε ξεχωριστή επαρχία. Έτσι, μέχρι το τέλος του 1ου αιώνα μ.Χ., τα σύνορα της ρωμαϊκής επαρχίας της Μακεδονίας ακολούθησαν σε γενικές γραμμές τα σύνορα που είχαν χαραχτεί από τους τελευταίους Μακεδόνες βασιλιάδες τρεις αιώνες νωρίτερα. Παρόλο που η παρακμή που είχε εμφανιστεί μετά την εποχή του Φιλίππου Β ́ και του Αλέξανδρου Γ ́ και είχε κορυφωθεί με την ρωμαϊκή κατάκτηση συνέχιζε, πολλά από τα παλιά, προ-Ρωμαϊκά κέντρα και πόλεις εξακολουθούσαν να υπάρχουν. ∆εν είναι τυχαίο ότι η μόνη ρωμαϊκή αποικία που ιδρύθηκε στην επαρχία της Μακεδονίας ήταν οι Φίλιπποι, γεγονός που δείχνει σαφώς ότι η γη ήταν ακόμα πυκνοκατοικημένη και ο πληθυσμός σ’ ένα μεγάλο βαθμό αστικοποιημένος.
Η επαρχία της Μακεδονίας ήταν πιθανότατα μία από τις πιο ήσυχες γωνιές της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας κατά την περίοδο της pax romana, μεταξύ του 1ου και του τέλους του 3ου αιώνα μ.Χ.. Υπάρχουν πολύ λίγες αναφορές για την επαρχία στις σύγχρονες ιστορικές πηγές. Αυτό έμελλε να αλλάξει μετά την μεγάλη πολιτική και οικονομική κρίση που συγκλόνισε τα θεμέλια της αυτοκρατορίας κατά τη διάρκεια του 3ου αιώνα. Οι αυτοκράτορες ∆ιοκλητιανός και Κωνσταντίνος αναδιοργάνωσαν πολλές από τις βαλκανικές επαρχίες συνήθως διαιρώντας τις υφιστάμενες οντότητες σε μικρότερες και πιο ευέλικτες διοικητικές μονάδες. Τα σύνορα της επαρχίας της Μακεδονίας ωστόσο παρέμειναν αμετάβλητα. Κατά την περίοδο της ύστερης αρχαιότητας, η επαρχία χωρίστηκε σε δύο μικρότερες επαρχίες και έπειτα επανασυνδέθηκε σε διάφορες περιπτώσεις, αλλά τα εξωτερικά της σύνορα δεν άλλαξαν. Σε ιστορικά έγγραφα που χρονολογούνται από τον 4ο αιώνα μ.Χ., κάποιος ακούει για μια επαρχία που ονομάζεται Μακεδονία Secunda με την περιφέρεια του Stobi ως πρωτεύουσα της. Οι ιστορικοί γνωρίζουν πολύ λίγα σχετικά με την έκτασή της και τα σύνορά της με την Μακεδονία Prima. Σε μεταγενέστερες πηγές του 5ου και 6ου αιώνα μ.Χ., μαθαίνουμε και για τη Μακεδονία Salutaris, αλλά οι ιστορικοί δεν είναι ούτε σίγουροι ότι αυτή είναι η ίδια επαρχία με τη Μακεδονία Secunda, ούτε είναι σίγουροι για την ακριβή τοποθεσία και την έκταση της. Κρίνοντας από το γεγονός ότι η πρωτεύουσα της ήταν το Stobi, που βρίσκεται στη συμβολή του Βαρδάρη και του Tzrna (η Erigon της αρχαιότητας), γίνεται δεκτό ότι αυτή είναι η επαρχία που επικάλυπτε κατά ένα μεγάλο μέρος το έδαφος του αρχαίου βασιλείου των Παιόνων, και όχι η Άνω Μακεδονία που παρέμενε εντός των συνόρων της Μακεδονίας Prima.
Κατά τη διάρκεια της ύστερης Ρωμαϊκής περιόδου, ο πληθυσμός της Μακεδονίας είχε πλήρως εκρωμαϊσθεί. Η μνήμη του αρχαίου βασιλείου της Μακεδονίας διατηρήθηκε μόνο από το όνομα της επαρχίας. Οι άνθρωποι που χρησιμοποιούσαν ως γραπτές γλώσσες τα ελληνικά και τα λατινικά είναι γνωστοί από τις ιστορικές πηγές ως Ρωμαίοι ή Ρωμιοί. Αυτό φαίνεται καθαρά στις ιστορικές πηγές του 5ου και 6ου αιώνα, κατά τη διάρκεια των μεγάλων επιδρομών των γερμανικών, σλαβικών και ταταρικών φυλών. Στις πηγές αυτές, οι εισβολείς πάντα διαχωρίζονται από τους τοπικούς πληθυσμούς που απλά αναφέρονται ως Ρωμαίοι.
Πολιτική δημοσίευσης σχολίων
Στόχος αυτού του ιστότοπου είναι να αποτελέσει πεδίο γόνιμων συζητήσεων και αντιπαραθέσεων γύρω από τις έννοιες του έθνους και του εθνικισμού. Είναι σημαντικό όσοι/όσες ενδιαφέρονται να συμμετέχουν στο διάλογο να το κάνουν με συγκροτημένες απόψεις που να αντιστοιχούν στις θεματικές ενότητες που δημιουργήθηκαν. Ως εκ τούτου δεν ανταποκρίνεται στους σκοπούς αυτού του ιστότοπου η δημοσίευση σχολίων εκτός της εκάστοτε θέματικής ή με υβριστικό περιεχόμενο. Λόγω του διεθνικού χαρακτήρα του εγχειρήματος, παρακαλούμε τα σχόλια να συνοδεύονται από αγγλική μετάφραση, αν είναι εφικτό. Μπορείτε να στέλνετε τα κείμενά σας με την μορφή σχολίων χρησιμοποιώντας την παρακάτω φόρμα.